Αν κάτι μας δείχνουν τα σύγχρονα μοντέλα διοίκησης που εφαρμόζονται ανά τον κόσμο είναι ότι η αποτελεσματικότητα και ευελιξία που πρέπει να υπάρχει στη διοίκηση σε όλους τους τομείς, περνά μέσα από την αποκέντρωση. Ένα αποκεντρωμένο σύστημα διοίκησης που οι φορείς του είναι στενά συνδεδεμένοι επιχειρησιακά και όχι κατ’ ανάγκη κοντά γεωγραφικά αποτελεί, εδώ και χρόνια, το ενδεδειγμένο μοντέλο. Πλέον, με την ψηφιακή επανάσταση που επιταχύνθηκε με την πανδημία και τις τεχνολογικές δυνατότητες που έχουμε δεν υπάρχουν δικαιολογίες γιατί η Κύπρος να μην ακολουθήσει, όπου μπορεί, αυτή τη «συνταγή επιτυχίας». Η αρχή πρέπει να γίνει από τους Δημόσιους Οργανισμούς και τους Οργανισμούς του Ευρύτερου Δημόσιου Τομέα. Τρανό παράδειγμα της ανάγκης για αποκέντρωση αποτελεί η περίπτωση της Αρχής Λιμένων Κύπρου.
Η Αρχή Λιμένων, κατά παράδοξο τρόπο και σε αντίθεση με το τι συμβαίνει σε άλλα κράτη που διαθέτουν λιμάνια, εδρεύει στη Λευκωσία, στη Λεωφόρο Λεμεσού, ενώ θα έπρεπε να εδρεύει στην πόλη της Λεμεσού. Είναι παράδοξο η Αρμόδια Αρχή που ως ιδιοκτήτης, ρυθμιστής και διαχειριστής των λιμανιών της χώρας μας να βρίσκεται μακριά από το Υφυπουργείο Ναυτιλίας, το αρμόδιο Υπουργείο που επιλαμβάνεται θεμάτων πλοίων και ασφάλειας λιμένων, και το οποίο εδρεύει στη Λεμεσό, όπως και από τους πλείστους Ιδιωτικούς Λιμενικούς φορείς που επίσης εδρεύουν στη Λεμεσό, π.χ. Πράκτορες Πλοίων, Διαμεταφορείς, Εκτελωνιστές, Τροφοδότες Πλοίων, κλπ. Είναι παράδοξο επίσης η Αρμόδια Αρχή να εδρεύει οπουδήποτε αλλού από την περιοχή που βρίσκεται το μεγαλύτερο λιμάνι στη χώρα, το οποίο εξυπηρετεί το 70% περίπου του εισαγωγικού και εξαγωγικού εμπορίου της χώρας μας. Το λιμάνι της Λεμεσού, μετά την εμπορικοποίηση των δραστηριοτήτων του, πριν τέσσερα χρόνια, έδωσε μεγάλη ώθηση στην περιοχή και άνοιξε νέες προοπτικές για την Κύπρο γενικότερα. Αποτελεί το σύμβολο ενός νέου κεφαλαίου στη λιμενική και ναυτιλιακή μας ιστορία. Υπάρχει πιο κατάλληλο μέρος για την έδρα της Αρμόδιας Αρχής από τη πόλη της Λεμεσού, η οποία γεωγραφικά εξάλλου βρίσκεται στο κέντρο των λιμανιών της Κύπρου;
Η μεταφορά της έδρας της Αρχής Λιμένων στη Λεμεσό θα σηματοδοτήσει, και συμβολικά και ουσιαστικά, τη νέα εποχή του Οργανισμού. Μια νέα εποχή που θα έχει στο επίκεντρο την αποτελεσματική εποπτεία και διαχείριση των λιμανιών αναβαθμίζοντας έτσι το ρόλο της Αρχής, γενικότερα. Για να γίνει αυτό χρειάζεται μια σειρά από άμεσες και ουσιαστικές δράσεις που περιλαμβάνουν την επαρκή στελέχωση όλων των Τμημάτων της Αρχής, τόσο σε επιχειρησιακό, όσο και σε εποπτικό/ρυθμιστικό επίπεδο και την επανεξέταση του διαχωρισμού αρμοδιοτήτων μεταξύ Υπουργείου και Αρχής, απέναντι στους ιδιώτες διαχειριστές των λιμενικών δραστηριοτήτων και στους λιμενικούς χρήστες γενικότερα.
Η κοινή λογική αλλά και η διεθνής πρακτική λέει πως η εποπτεία και η ρύθμιση όλων των λιμενικών θεμάτων αλλά και διαχείριση των λιμένων να διενεργείται από έναν φορέα, την Αρχή Λιμένων εκεί και όπου παρέχονται οι λιμενικές υπηρεσίες και όχι εκ του μακρόθεν. Έτσι γίνεται σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται πιο αποτελεσματικός έλεγχος και λειτουργία των λιμένων, αποτελεσματικότερη διοίκηση και οικονομίες κλίμακας, καλύτερη συνεργασία μεταξύ επενδυτών/διαχειριστών και κράτους, άμεση εξυπηρέτηση των λιμενικών χρηστών και μέγιστη αξιοποίηση της εξειδικευμένης γνώσης και εμπειρίας που υπάρχει στη Λεμεσό πάνω σε θέματα λιμένων. Μετά και τις πρόσφατες αναθέσεις του λιμανιού και της μαρίνας της Λάρνακας σε ιδιώτες επενδυτές, η ουσιαστική αναβάθμιση της Αρχής Λιμένων καθίσταται μονόδρομος. Μόνο έτσι θα μπορέσει η Κύπρος να αναδειχθεί ως πρωταγωνιστικός επενδυτικός πόλος στην ευρύτερη περιοχή, κάτι που θα αυξήσει αφενός τη γεωπολιτική στρατηγική της ισχύ, και αφετέρου να καθιερωθούν τα λιμάνια μας ως σημαντικά κέντρα εξυπηρέτησης του θαλάσσιου εμπορίου στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται ήδη οι ενέργειες της Ομάδας Παραγωγής Πολιτικής του ΔΗΣΥ, στην οποία έχω την τιμή να είμαι Συντονίστρια. Ένα συνεκτικό και καλά σχεδιασμένο πλάνο καταρτίζεται, το οποίο θα αποτελέσει βάση και για άλλους όμοιους Οργανισμούς, ώστε να παρουσιαστεί και να εφαρμοστεί το συντομότερο, με στόχο την ουσιαστική αναβάθμιση της Αρχής Λιμένων και την ανάληψη του σημαντικού ρόλου που έχει να επιτελέσει ως η κατ’ εξοχήν Αρμόδια Λιμενική Αρχή του τόπου μας.
Είναι προφανές ότι αυτή η διαδικασία έχει πολλά στάδια, με το πρώτο, όμως, να αφορά την μεταφορά της έδρας της Αρχής Λιμένων στη φυσική της θέση: στη Λεμεσό.