Τα δημογραφικά στοιχεία είναι αμείλικτα: η Κύπρος μαζί με την Ελλάδα βρίσκονται στις πρώτες θέσεις με τις χώρες που αντιμετωπίζουν δημογραφικό πρόβλημα στην Ευρώπη. Μάλιστα, ακολουθούμε τα βήματα της Ελλάδας καταγράφοντας όλο και πιο χαμηλούς δείκτες γονιμότητας, τους χαμηλότερους στην ιστορία μας. Είναι αυτό, όμως, κατ’ ανάγκην κακό; Σε κάθε τέτοιου είδους ερώτημα, η απάντηση ποικίλει. Προσωπικά, προτιμώ σε κάθε πρόκληση να βλέπω μια ευκαιρία.
Επί της αρχής, είναι φυσικά προβληματικό να έχουμε μια κοινωνία που μόνο γερνάει και δεν ανανεώνεται. Είναι προφανής η σχέση αιτίας-αιτιατού σε θέματα οικονομίας, φορολογίας, παραγωγής και αναδιανομής πλούτου, κυκλοφορίας κεφαλαίου και σε ζητήματα ιδεών και καινοτομίας. Ωστόσο, μια γερασμένη Κύπρος πρέπει να θεωρείται δεδομένη τις επόμενες δεκαετίες. Συνεπώς, πρέπει να δούμε πώς ετοιμαζόμαστε για την καθημερινότητα που θα αγγίξει όλους μας όταν φτάσουμε στο κατώφλι της τρίτης ηλικίας.
Τι πρέπει να κάνουμε.
Ας αρχίσουμε από τα βασικά. Στοπ στα στερεότυπα στους χώρους εργασίας και στον επαγγελματικό βίο. Μεγαλύτερη και ευκολότερη πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υποστήριξης της καθημερινότητάς τους στέγαση, υγεία, ασφάλεια και μεταφορές. Η πρόσφατη δημόσια συζήτηση για την καθυστέρηση στην εφαρμογή του θεσμού με το «Κόκκινο Πανικού» φανερώνει όσα πρέπει να αλλάξουμε άμεσα. Δεν μπορούμε να αποδεχτούμε μια προσπάθεια χρόνων για εφαρμογή του «κόκκινου κουμπιού» να πέσει στο κενό. Τέλος, η συμμετοχή των ηλικιωμένων σε εθελοντικές κινήσεις και κοινωφελείς οργανισμούς μπορεί να δώσει νέα πνοή στην έννοια της ενεργούς πολιτειότητας (active citizenship) και να λειτουργήσει ως παράδειγμα για τους νέους.
Επιπλέον, το δημογραφικό ζήτημα θα πρέπει να είναι ψηλά στην ατζέντα της συζήτησης για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος της χώρας. Το ζήτημα της γήρανσης του πληθυσμού σε συνδυασμό με την υπογεννητικότητα είναι μια σημαντική παράμετρος άρρηκτα συνδεδεμένη με την επιδιωκόμενη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού. Ένα νέο αποτελεσματικό συνταξιοδοτικό μοντέλο θα πρέπει να είναι προτεραιότητα.
Μια κοινωνία που βασίζεται στους νέους είναι μια κοινωνία που έχει μέλλον. Μια κοινωνία που, όμως, δεν εντάσσει στη λειτουργία της τους ηλικιωμένους είναι μια κοινωνία που δεν έχει ούτε παρόν, ούτε μέλλον δεν σέβεται ούτε το παρελθόν της.
Εχουμε χρέος, μακριά από κομματικά χρώματα και πολιτικά καπέλα, να μετατρέψουμε τη νέα αυτή πραγματικότητα σε πολιτικό αίτημα και να προσφέρουμε βιώσιμες λύσεις. Αν το πετύχουμε θα έχουμε κάνει ένα πολύ μεγάλο δώρο στον τόπο.
Ας δράσουμε μαζί άμεσα!