Τους κατηγορήσαμε για το ότι κλειστήκαμε σπίτια μας ώστε να προστατευτούν αυτοί από τον κορονοϊό. Τους κατηγορούμε συχνά για τα στραβά της καθημερινότητάς μας, απλά γιατί «τα βρήκαμε από αυτούς». Τους ψέγουμε γιατί μας μεγάλωσαν με λάθος νοοτροπία. Ο ηλικιακός ρατσισμός και τα στερεότυπα κατά της τρίτης ηλικίας ήταν πάντοτε εδώ – πλέον εν μέσω πανδημίας έχουν αποκτήσει μεγαλύτερη ένταση.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θεωρεί τον ηλικιακό ρατσισμό περισσότερο διαδεδομένο από τον σεξισμό και τις φυλετικές διακρίσεις. Ας το παραδεχτούμε: ζούμε μια πανδημία ηλικιακής προκατάληψης.
Αυτός ο ρατσισμός, όμως, δεν επηρεάζει μόνο τους μεγαλύτερους. Θύματά του είναι και οι νέοι, όταν σε αυτούς αποδίδονται στερεοτυπικά χαρακτηριστικά που υπονοούν ότι δεν είναι αρκετά ικανοί μόνο και μόνο επειδή βρίσκονται στο στάδιο της νεότητας. Θύματά του θα πέσουμε κι εμείς οι ίδιοι στο μέλλον, αν είμαστε τυχεροί και ζήσουμε αρκετά ώστε να τον βιώσουμε.
Κάπου εδώ πρέπει να μπει ένα τέλος.
Σήμερα γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Τρίτης Ηλικίας και χρειάζεται να πάρουμε μια απόφαση: δεν πρέπει να επιτρέψουμε στην πανδημία και τις επερχόμενες κρίσεις να μας κάνουν να ξεχάσουμε ότι είμαστε άνθρωποι. Αντίθετα, πρέπει να επανασχεδιάσουμε τη στρατηγική μας απέναντι στην τρίτη ηλικία. Μελέτες δείχνουν ότι όσο περισσότερο χρόνο περνούν οι γενιές μεταξύ τους τόσο περισσότερα εφόδια αποκτούν τα μέλη τους. Ένας διαγενεακός διάλογος που εφοδιάζει τους νέους με soft skills και βοηθά τους μεγαλύτερους να αντιμετωπίσουν καλύτερα τις ψυχικές ασθένειες είναι απαραίτητος. Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο μεταξύ των γενεών της Κύπρου, μακριά από οικονομικούς και πολιτικούς διαχωρισμούς, πρέπει να είναι προτεραιότητά μας.
Μην ξεχνάμε, εξάλλου, ότι και η οικονομία μας αιμορραγεί εξαιτίας του ηλικιακού ρατσισμού. Με βάση μελέτη του Πανεπιστημίου του Yale, αυτή η μορφή ρατσισμού επιφέρει επιπλέον δαπάνες σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη που μπορεί να φτάσουν στα 63 δισ. δολάρια, στις ΗΠΑ, σε ετήσια βάση. Την ίδια ώρα, η οικονομία της τρίτης ηλικίας, η περίφημη Silver Economy, θεωρείται η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο και αποτιμάται στα 7 τρισ. δολάρια ετησίως. Για την Κύπρο τα οφέλη μπορούν να είναι αρκετά, ειδικότερα στον τομέα του τουρισμού και των υπηρεσιών.
Τι πρέπει να κάνουμε; Να προετοιμαστούμε με ψυχραιμία και να στηρίξουμε τις αντίστοιχες κοινωνικές ομάδες. Με ρεαλιστικά κίνητρα και με παραγωγικές διεξόδους.
Ζούμε σε έναν κόσμο που συνεχώς γερνά. Σήμερα ζουν στον πλανήτη πάνω από 600 εκατομμύρια άνθρωποι άνω των 60 ετών. Σε πέντε χρόνια από σήμερα αυτός ο αριθμός θα έχει διπλασιαστεί – το 2050 θα ξεπεράσει τα δύο δισεκατομμύρια. Η μακροβιότητα, από εκεί που ήταν εξαίρεση, γίνεται lifestyle.
Οι Γάλλοι έχουν μια έκφραση για τα γκρίζα μαλλιά – sel et poivre, σε ελεύθερη μετάφραση «αλάτι και πιπέρι» για όσους έχουν αφήσει την πρώτη νιότη τους στο παρελθόν. Κάπως έτσι πρέπει να αντιμετωπίσουμε κι εμείς την τρίτη ηλικία και τους ανθρώπους της. Αυτοί είναι το αλατοπίπερο στις ζωές μας. Η εμπειρία τους είναι καθοριστική για τις αποφάσεις μας, η συμβολή τους κομβική στην καθημερινότητά μας, η συνδρομή τους μεγάλη στην οικονομία και το κράτος. Δεν είναι πρόβλημα, αντίθετα αποτελούν ευκαιρία για μια πιο συνεκτική σύγχρονη κοινωνία.