Σήμερα εορτάζεται παγκοσμίως η Διεθνής Ημέρα για την Εκπαίδευση. Στην Κύπρο, όμως, δεν μπορούμε να κάνουμε το ίδιο και παράλληλα να είμαστε ικανοποιημένοι από τις επιδόσεις μας.
Τα στοιχεία της Έκθεσης Παρακολούθησης της Εκπαίδευσης και Κατάρτισης 2020 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι αποκαρδιωτικά για τη χώρα μας:
- Το 9,2 των νέων (18-24) είχαν εγκαταλείψει πρόωρα το σχολείο στο παρελθόν, με βάση τα στοιχεία του 2019. Αυτό το ποσοστό είναι σχεδόν διπλάσιο από το αντίστοιχο του 2015 (5,2%). Υπάρχει, λοιπόν, μια σαφής τάση πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου τα τελευταία χρόνια.
- Η παροχή προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας στις αγροτικές περιοχές είναι ανεπαρκής, κάτι που οδηγεί σε μετεγκατάσταση οικογενειών στις πόλεις ή την αύξηση ανισοτήτων.
- Τα επίπεδα βασικών δεξιοτήτων των μαθητών της Κύπρου υστερούν σε σχέση με αυτά άλλων χωρών της ΕΕ.
- Το ποσοστό των μαθητών με χαμηλές επιδόσεις στην ανάγνωση έχει αυξηθεί κατά 8,1% από το 2015 – είναι η μεγαλύτερη αύξηση στην ΕΕ.
- Το 43,7% των μαθητών 15 ετών είχαν δυσκολίες σε κείμενα μεσαίου μεγέθους.
Τα παραπάνω στοιχεία, σε συνδυασμό με την κατάσταση που όλοι γνωρίσαμε (ή γνωρίζουμε ακόμη) το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, κάνουν την ανάγκη δράσης επιτακτική. Έφτασε ο καιρός για γενναίες αλλαγές στο μοντέλο εκπαίδευσης που ακολουθούμε.
Πρέπει να έχουμε το θάρρος να παραδεχτούμε τα κακώς κείμενα και, χωρίς δογματισμούς, να σχεδιάσουμε αλλαγές που θα φέρουν την Κύπρο πιο κοντά στα σύγχρονα μοντέλα εκπαιδευτικών συστημάτων. Να κρατήσουμε, ασφαλώς, τα θετικά και να διορθώσουμε τις παθογένειες, τόσο σε επίπεδο διδακτικής ύλης, όσο και –κυρίως- σε επίπεδο δομής, λειτουργίας και φιλοσοφίας.
Τι μπορεί να γίνει:
- Αποκέντρωση στην εκπαίδευση: Οι μαθητές στο Πελένδρι έχουν διαφορετικές βιωματικές παραστάσεις και ανάγκες από αυτούς στην Ορόκλινη. Πρέπει να μπορεί το εκπαιδευτικό σύστημα να δίνει εξειδικευμένες εκπαιδευτικές υπηρεσίες (πχ. περιβαλλοντική εκπαίδευση) ανάλογα με τα στοιχεία της περιοχής. Με αυτόν τον τρόπο –εκτός από την καλύτερη ενημέρωση των παιδιών για τον τόπο τους- χτίζεται μια κουλτούρα αποκέντρωσης και ενισχύεται η περιφέρεια, καταπολεμώντας λογικές «πολιτών δεύτερης κατηγορίας».
- Έμφαση στη βιωματική εκπαίδευση: Η φιλοσοφία learning by doing, η μάθηση μέσω ανακάλυψης, η ρεαλιστική μαθηματική εκπαίδευση, η κριτική παιδαγωγική είναι τάσεις που έχουν εφαρμοστεί στο εξωτερικό και δεν υπάρχει λόγος να μην αποτελούν πρωταγωνιστικό παράγοντα και στην Κύπρο. Οι συνεντεύξεις, τα παιχνίδια και τα παιχνίδια ρόλων, η δημιουργική γραφή, η εικαστική δημιουργία και το storytelling είναι τα βασικά εργαλεία αυτού του μοντέλου. Η βιωματική εκπαίδευση δεν είναι, πλέον, εναλλακτικός τρόπος μάθησης, αλλά επιτακτική ανάγκη.
- Προώθηση STEM: Τα πεδία των Φυσικών Επιστημών, της Τεχνολογίας, της Επιστήμης των Μηχανικών και των Μαθηματικών πρωταγωνιστούν εδώ και δεκαετίες στη διαμόρφωση της κοινωνικής πραγματικότητας. Η προσέγγιση STEM αναβαθμίζει τη διδασκαλία αυτών των πεδίων και βοηθά τους μαθητές να κατανοήσουν τον κόσμο γύρω τους και να εισαχθούν ομαλά και αποτελεσματικά στις έννοιες της τεχνολογίας. Με αυτόν τον τρόπο δίνουμε ένα νέο νόημα και ενδιαφέρον στην εκπαίδευση και δίνουμε κίνητρα στους μαθητές να παραμένουν στο σχολείο, επιτυγχάνοντας υψηλές επιδόσεις, ενώ προετοιμάζονται για την τριτοβάθμια εκπαίδευση ή τη δουλειά της επιλογής τους.
- Άμεση αναβάθμιση των soft skills: Οι κοινωνικές δεξιότητες, η κατάλληλη χρήση λεξιλογίου, η ομαδικότητα, η κριτική σκέψη, οι επικοινωνιακές ικανότητες είναι βασικά στοιχεία για μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα στον 21ο αιώνα. Είναι, ίσως, πιο σημαντικά από το να γνωρίζει ένας νέος πώς να παραγοντοποιεί τέλεια μια τριτοβάθμια εξίσωση. Είναι βασικά χαρακτηριστικά μιας κοινωνίας που έχει σωστή και σύγχρονη Παιδεία. Και ως γνωστόν, η Παιδεία είναι αυτό που μένει όταν ξεθωριάσει η Εκπαίδευση. Δε νοούνται μαθητές χωρίς ανεπτυγμένα soft skills το 2021.
- Βελτίωση των συνθηκών για τους εκπαιδευτικούς: Για να υλοποιηθούν όλα τα παραπάνω χρειάζονται καλά καταρτισμένοι εκπαιδευτικοί που νιώθουν ασφαλείς και είναι έτοιμοι να κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Πρέπει να φοιτούν σε αναβαθμισμένες εκπαιδευτικές σχολές στις οποίες δεν μπορείς να εισαχθείς εάν δεν πληροίς υψηλά κριτήρια, να έχουν δια βίου μάθηση και συνεχή επέκταση των δεξιοτήτων τους, να αξιολογούνται και, προφανώς, να αμείβονται ικανοποιητικά.
Τα παραδείγματά μας δεν είναι ανάγκη να είναι οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία ή οι Σκανδιναβικές χώρες. Ας δούμε τι πέτυχαν η Εσθονία και η Σιγκαπούρη. Μικρές χώρες που βάζουν στόχους, οριοθετούν προτεραιότητες και εφαρμόζουν βιώσιμα σχέδια. Όπως πρέπει να είναι και η Κύπρος.
Η Παιδεία είναι ο εγκέφαλος και η ψυχή του έθνους και αγγίζει όλο τον κοινωνικό ιστό της Κύπρου. Έχει τις βάσεις της στην εκπαίδευση γι’ αυτό και ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα για ένα κράτος που σέβεται τους πολίτες του.
Διαβάστε περισσότερα εδώ.